Gnicie strzałki - urazy i schorzenia u konia

źródło tła: pets4homes.co.uk

"Bez kopyt nie ma konia" jak mówi stare porzekadło. Warto zdawać sobie sprawę jak ważna jest ich pielęgnacja, ponieważ wiele schorzeń oraz urazów, na które podatne są końskie kopyta, powstaje z naszej winy bądź zaniedbania. W tym artykule poznacie listę zagrożeń, które mogą dotyczyć Waszego pupila oraz dowiecie się jak skutecznie go przed tym ochronić.

Jak zbudowane jest kopyto?

Kopyto końskie jest złożoną i skomplikowaną strukturą. Od zewnątrz obudowane jest puszką kopytową, która chroni znajdującą się wewnątrz kość koronową, kopytową oraz trzeszczkę kopytową wraz z więzadłami.

Budowa kopyta.

Pamiętajcie, że pierwszą i najważniejszą rzeczą w przypadku zauważenia jakichkolwiek objawów, mogących świadczyć o schorzeniach bądź urazach kopyt, powinna być zawsze szybka konsultacja z weterynarzem. Leczenie konia tylko na własną rękę, często może przynieść więcej szkody niż pożytku.

Poniżej zamieszczamy listę najczęstszych schorzeń i urazów końskich kopyt. Informacje, które znajdziecie mają jedynie pomóc w ocenie stanu konia, chorób, ich objawów, sposobu leczenia, a przede wszystkim: profilaktyki i sposobu postępowania z chorym koniem do czasu przybycia lekarza weterynarii.

Gnicie strzałki

Często nazywane "chorobą zaniedbania".

Gnijąca strzałka przed (po lewej) i po korekcie (po prawej), źródło: heikebean.com

Przyczyny:

• czynnikiem, który powoduje gnicie są bakterie bądź grzyby, których rozwojowi sprzyja głęboki rowek pośrodkowy strzałki, występujący przy kopycie ścieśnionym
• trzymanie konia na wilgotnej i głębokiej ściółce
• nieprawidłowa pielęgnacja kopyt bądź jej brak
• obniżona odporność wierzchowca
• niewłaściwe kucie

Objawy:

• rowek strzałki wypełniony jest lepką szaroczarną mazią o brzydkim zapachu zgnilizny
• róg strzałki kopytowej jest bardzo miękki, może odpadać kawałkami, daje się łatwo oddzielić
• koń odczuwa bolesność podczas czyszczenia strzałki, jest niespokojny i denerwuje się, wyrywając nam kopyto
• jeśli choroba jest już mocno zaawansowana, na strzałce mogą pojawić się szare masy, które oznaczają raka strzałki
• w zaawansowanym rozwoju choroby może pojawić się kulawizna

Leczenie:

• umieść swojego konia na suchym podłożu, zorganizuj mu stanowisko wypełnione czystą słomą
• mechanicznie dokładnie oczyść rowek strzałki, a następnie zdezynfekuj go oraz jego okolice
• rowek strzałki możesz wypełnić siarczanem miedzi (dostępny w postaci maści bądź sypkich kryształków - te drugie warto połączyć z wazeliną, by aplikacja była łatwiejsza oraz by środek jak najdłużej pozostał w strzałce - warto użyć zwykłej strzykawki do szybkiego nakładania specyfiku); następnie zatkaj rowek watą, dosyć mocno ją wciskając, by nie wypadła zbyt łatwo

Siarczan miedzi o charakterystycznym niebieskim kolorze, źródło: dnepropetrovsk.flagma.ua

• istnieją także gotowe preparaty do jednoczesnej pielęgnacji i regeneracji rogu kopytowego, które można stosować w fazie leczenia jak i profilaktycznie (np. Keralt Strahl-Liquid)
• jeśli rowek jest jedynie miękki, bez widocznej wydzieliny, możesz spróbować użyć dziegciu, czyli rodzaju smoły drzewnej (używaj nie częściej niż raz na tydzień)
• jeżeli choroba jest mocno zaawansowana, a Twój koń kuleje - wezwij lekarza weterynarii, ponieważ prawdopodobnie należy usunąć przegniłe części rogu i wyciąć torebki gnilne
• pamietaj, że leczenie jest długotrwałe

Zapobieganie:

• dbaj, by Twój koń miał regularnie zmienianą ściółkę w boksie
• nie ma lepszej profilaktyki niż częste padokowanie konia na suchym i trawiastym podłożu
• codziennie czyść kopyta
• raz na tydzień profilaktycznie możesz używać specyfiku przeznaczonego do pielęgnacji do strzałek (np. Keralt Strahl-Liquid)
• zadbaj o odpowiednią dietę swego pupila
• zapewnij mu właściwą korekcję kopyta - prawidłowe kucie, stałe kontrolowanie stanu podkowy, mocowania podkowiaków itd.

Nagwożdżenie

Przyczyny:

• przebicie podeszwy kopyta ostrym przedmiotem np. gwoździem, szkłem; w zależności od miejsca i głębokości nagwożdżenia, uszkodzeniu może ulec tworzywo kopyta, jak również struktury położone głębiej (ścięgno, staw czy kość)

Objawy:

• kulawizna, bolesność, krwawienie, ropienie i obrzęk
• koń stara się chronić bolesną nogę, przenosząc ciężar ciała na pozostałe
• często zwierzę unosi nogę, nie pozwalając kopytu na kontakt z podłożem

Leczenie:

• natychmiast powiadom lekarza weterynarii!
• jeśli to możliwe usuń ciało obce, a następnie wymyj i zdezynfekuj okolicę zranienia (np. jodyną bądź rivanolem), a także nałóż jałowy opatrunek

Zapobieganie:

• po powrocie z jazdy, wyjazdu w teren bądź z padoku sprawdzaj i dokładnie czyść końskie kopyta
• staraj się poruszać konno jedynie po znanym i przygotowanym do tego celu podłożu - maneżu oraz sprawdzonych ścieżkach w terenie
• nie dopuszczaj do spożywania na terenie obiektów jeździeckich napojów w szklanych opakowaniach
• po pracach remontowych w stajni, na padoku dokładnie zbierz śruby, gwoździe, kawałki drutu, blachy itd.

Ochwat

Charakterystyczna pozycja ochwaconego konia, źródło: animalclinicww.com

Przyczyny:

• podanie nadmiernej ilości paszy treściwej (ziarna np. jęczmienia, owsa) – przy braku ruchu
• pasza zbyt bogata w białko (np. spożycie dużej ilości trawy na początku sezonu pastwiskowego)
• pojenie zimną wodą zgrzanego konia po wysiłku, zwłaszcza, gdy nie jest do tego przyzwyczajony
• pozostawienie zgrzanego konia na zimnie lub w przeciągu
• zbyt intensywny ruch po twardym podłożu
• nieprawidłowe kucie
• nieprawidłowości poporodowe u klaczy (zatrzymanie łożyska)
• zatrucie różnego pochodzenia (biegunka i inne zaburzenia układu pokarmowego)

Objawy:

• gorące i wrażliwe na dotyk kopyta
• charakterystyczna postawa z wysunięciem do przodu kończyn przednich
• trudności z poruszaniem się, szczególnie po twardym podłożu
• przestępowanie z nogi na nogę konia oraz próby kładzenia się
• jeśli chore są tylko przednie nogi, koń przyjmuje pozycję podobną do siedzącego psa
• zmuszony do ruchu koń powłóczy nogami, najpierw stawiając tylną część kopyta (tzw. piętkę)
• wysoka temperatura

Kopyto po przebytym i nieleczonym ochwacie, źródło: hoofcare.blogspot.com

UWAGA!

Zbyt późno lub niewłaściwie podjęte leczenie prowadzi do głębokich zmian w obrębie puszki kopytowej.

Leczenie:

• natychmiast wezwij weterynarza!
• jak najszybciej zapewnij koniowi stałe chłodzenie kopyt (polewaj wodą, okładaj lodem bądź możesz spróbować stworzyć koniowi "basen" - tzn. należy pozbawić boks ściółki, następnie wypełnić go folią, do której nalewamy wody)
• oprowadzaj konia krótko i w krótkich odstępach czasu, aby pobudzić krążenie w nogach
• wyłącznie specjalistyczne, intensywne leczenie może dać zadowalające wyniki
• leczenie często nie przywraca wartości użytkowej sprzed zachorowania

Zapobieganie:

• unikaj czynników, mogących wywołać stan zapalny w kopycie
• dobieraj dawkę pokarmową do rasy  swego pupila, płci, wieku, sposobu użytkowania i ilości ruchu
• przestrzegaj wszelkich zaleceń dotyczących profilaktyki schorzeń przewodu pokarmowego
• dopilnuj właściwej korekcji i kucia kopyt swego konia

Podbicie

Przyczyny:

• praca niepodkutych koni na twardym, kamienistym podłożu
• nieusunięty kamień zakleszczony pomiędzy kopytem a podkową

Objawy:

• kulawizna, podniesiona temperatura kopyta, wrażliwość na omacywanie czułkami kopytowymi

Leczenie:

• podejmuje lekarz weterynarii w zależności od zmian chorobowych

Zapobieganie:

• nie pracuj z niepodkutym koniem na twardym bądź kamienistym podłożu (jeśli trafisz w terenie na tego typu podłoże, przejedź po nim stępem lub nawet zsiądź i przeprowadź konia w ręku)
• podczas codziennej pielęgnacji dokładnie czyść kopyta, usuwając z nich ciała obce
• kontroluj prawidłowość kucia

Zagwożdżenie

Przyczyny:

• zbyt głębokie wbicie podkowiaka, który uciska, a niekiedy przebija warstwę rogotwórczą kopyta

Objawy:

• bolesność w okolicy źle wbitego podkowiaka, kulawizna

Leczenie:

• powiadom lekarza weterynarii
• podkowiak, sprawiający ból, w miarę możliwości usuń (na jego miejsce nie wbija się nowego!), a otwór po nim zdezynfekuj i załóż jałowy opatrunek

Zapobieganie:

• kucie konia powierzaj wykwalifikowanemu i sprawdzonemu kowalowi

Zapalenie trzeszczki kopytowej

Przyczyny:

• przeciążenia w okolicy palca kończyn przednich

Objawy:

• skracanie wykroku, sztywny krok, niechęć do skoków, chwilowa poprawa po kilku dniach odpoczynku

Leczenie:

• powiadom lekarza weterynarii
• jest długotrwałe i kosztowne
• wymaga specjalnego kucia

Zapobieganie:

• staraj się nie przeciążać aparatu ruchu u młodego konia
• wczesne wykrycie schorzenia zwiększa szanse powodzenia leczenia

Zatraty

Przyczyny:

• mechaniczne urazy koronki lub piętek kopytowych, często spowodowane przez źle dobrane ochraniacze czy kalosze, a także ściganie się konia (następowanie tylnymi kończynami na piętki przednich) oraz strychowanie (ocieranie jednej o drugą wewnętrznych części kończyn przednich lub tylnych)

Objawy:

• otwarte rany koronki lub piętek kopytowych

UWAGA!

Poważne uszkodzenia mogą spowodować konie okute z wkręconymi hacelami.

Leczenie:

• powiadom lekarza weterynarii
• odkaź miejsce skaleczenia i załóż jałowy opatrunek

Zapobieganie:

• po zakończeniu pracy zawsze wykręcaj hacele (również przed transportem!)
• utrzymuj w czasie jazd odpowiednią odległość od innych koni
• koronki i piętki chroń używając odpowiednio dobranych kaloszy (np. kalosze ESKADRON)

Jak zadbać o końskie kopyta?

1. Pamiętaj o dokładnym oczyszczeniu kopyt przed jazdą oraz po powrocie do stajni 2. Dbaj o regularne wymienianie ściółki w boksie Twego pupila. 3. Konno poruszaj się tylko po przystosowanym do jazdy podłożu - maneżach oraz sprawdzonych ścieżkach w terenie. 4. Zawsze wykręcaj hacele po jeździe bądź starcie oraz przed transportem. 5. Zachowuj odpowiednią odległość od innych koni podczas treningów. 6. Regularnie pielęgnuj strzałkę oraz rowek kopyta używając dziegciu bądź innych specjalnie przeznaczonych do tego środków.

źródło tła: talk2theanimals.net