Czworobok, ujeżdżalnia, maneż - to jedne z kilku nazw występujących w naszym kraju, oznaczających arenę do przeprowadzania konkursów ujeżdżenia. Prostokątny plac, na którym ćwiczą entuzjaści dresażu posiada piaszczyste lub trawiaste podłoże. Mieni się tajemniczymi, czarnymi literami na białym tle. Czy nie zastanawiało was co one oznaczają? Zastanawiałeś się też jak duży jest czworobok ujeżdżeniowy? Odpowiadamy!
Schemat czworoboku przyjęty jest jako układ międzynarodowy, dlatego wymiary standardowego czworoboku, a także układ liter obowiązuje we wszystkich klasach ujeżdżenia, niezależnie od tego czy są to zawody regionalne w Polsce, czy finał Igrzysk Olimpijskich w ujeżdżeniu!
Początki
Maneż moskiewski, źródło: wikipedia.pl
Ujeżdżenie zostało zapoczątkowanie w kawalerii tysiące lat temu, aby doskonalić kontrolę nad koniem, rozwijać jego naturalne zdolności i osiągnąć z rumakiem jak największą harmonię. Pierwsze ujeżdżalnie powstały na potrzeby szkolenia militarnego kawalerii. W XVI w. powstało wiele słynnych maneży m.in. Hiszpańskiej Szkoły Jazdy w Wiedniu, Militarnym Instytucie Kawalerii w Hannoverze, czy Maneż Moskiewski. W tym czasie zrodziła się klasyczna szkoła jazdy, do której także potrzebowano miejsc do szkolenia wierzchowców. Zaczęły powstawać hale w najbogatszych stajniach, co stworzyło odpowiednie warunki do treningu wierzchowców ujeżdżeniowych przez cały rok. Mimo że ujeżdżenie jest praktykowane przez tysiące lat, formalnie po raz pierwszy użyto liter w 1932r. podczas Olimpiady w Los Angeles, na ujeżdżalni 60 m x 20 m.
Budowa
Budowa małego i dużego czworoboku
Na małym czworoboku o wymiarach 20 m x 40 m znajduje się 11 liter. Wskazują one jeźdźcom miejsce wykonywania różnych figur na ujeżdżalni. Jaka jest kolejność liter ujeżdżeniowych wokół małego czworoboku? Zaczynając od litery, na którą jeździec kieruje się podczas wjazdu na czworobok ujeżdżeniowy (A) i podążając w prawo jest to: A, K, E, H, C, M, B, F. Te 8 liter widocznych i ustawionych na szrankach ujeżdżalni wzdłuż ścian, natomiast G, X, D to 3 niewidoczne litery ustawione wzdłuż linii środkowej i na tzw. drugim śladzie. Jest on używany do konkursów klasy L, Brązowej i Srebrnej Odznaki Jeździeckiej. Duży czworobok ujdżdżeniowy o wymiarach 20m x 60m posiada 17 liter - w tym 5 niewidocznych. Jest użytkowany od klasy P.
Wymiary małego placu świetnie sprawdzają się w przypadku niedoświadczonych koni oraz jeźdźców, wykonywane są na nim z pozoru nieskomplikowane figury, a oceniana jest przede wszystkim harmonia i lekkość jeźdźca w prowadzaniu wierzchowca. Wymiary ujeżdżalni pełnowymiarowej tj. 20 m x 60m pozwalają na zaprezentowanie skomplikowanych i efektownych figur. Układ czworoboku jest na tyle przemyślany, że pozwala na wykonanie wielu kombinacji, a programy ujeżdżeniowe dopracowane są tak, by zawodnik mógł pokazać możliwości konia, a także harmonię i skrupulatność podczas przejazdu. Nie należy zapominać, że na zawodach ujeżdżeniowych oceniane jest wrażenie ogólne całego przejazdu, czyli nie tylko wykonywanie figur w punkt. Sędziowie oceniają rozluźnienie konia, dosiad jeźdźca, technikę i możliwości wierzchowca.
Historia
Kryty maneż Hiszpańskiej Szkoły Jazdy w Wiedniu, żródło: srs.at
Pochodzenie czworoboku nie jest do końca znane, a szczególnie liter które się na nim znalazły. Barokowe maneże pochodzące z XVI w. miały kształt prostokątny jak dzisiejsze ujeżdżalnie. Jednak nie były oznaczone literami. O ich powstaniu krąży kilka historii, w których miałyby powstać w dopiero w XIX w.
Pierwsza z nich wskazuje pochodzenie liter od imion koni. W XVII w. Angli, pierwszy książe Newcastle - William Cavendish posiadał prostokątny plac otoczony trzema stajniami. Litery ponoć pochodziły od pierwszych liter imienia konia, który stał w danym miejscu. Książe zajmował się szkoleniem koni i wydał kilka prac na ten temat m.in."Méthode et invention nouvelle de dresser les chevaux", czyli po przetłumaczeniu "Nowe metody i innowacje w szkoleniu koni".
Większość historii wskazuje jednak na wprowadzenie kawałka alfabetu do maneżu w XIX w. Prusach Królewskich. Tam ściany placu, umiejscowionego przed dworską stajnią były oznaczone literami. Początkowo litery ułatwiały przesyłkę listów kurierskich pomiędzy miastami. Kurierzy i/lub jeźdźcy byli przydzieleni do danych liter i stawiali się pod nimi oczekując na wiadomość. Ostatecznie plac przed królewską stajnią zaczął służyć do szkolenia i ćwiczeń kawalerii, stąd litery pozostały na czworoboku.
Litery nie są przypadkowe, a obecny czworobok ujeżdżeniowy nie znalazłby bez nich zastosowania.
Ośrodek szkolenia militarii w Hannowerze, źródło: de.wikipedia.org
Litery w XIX w. Królestwie Prus mogły oznaczać stopnie społeczne. Pruskie wojsko organizowało pokazy militarnej na standardowej wielkości arenie, a litery oznaczały miejsca członków arystokracji:
K - Kaiser / Król F - Furst / Książe P - Pferdknecht / Stajenny, obsługa konia V - Vassal / Wasal E - Edeling / Gość Honorowy B - Bannertrager / Chorąży S - Schzkanzler / Podskarbi R - Ritter / Rycerz M - Meier / Stolnik H - Hofsmarshall / Kanclerz
Źródło: premierequestrian.com
Z tej tradycji miałoby się wywodzić późniejsze ustawienie liter na ujeżdżalni, które miałyby zostać ustanowione przez 20 oficerów Pruskiej Kawalerii. Różne źródła informacji proponują skojarzenie liter z niemieckimi tytułami, jednak nie wiadomo dlaczego litery A, C i X są nieobecne. W każdym razie, trzeba je znać jeżeli chcemy zostać kolejną Charlotte Dujardin!
Z tej tradycji miałoby się wywodzić późniejsze ustawienie liter na ujeżdżalni, które miałyby zostać ustanowione przez 20 oficerów Pruskiej Kawalerii. Różne źródła informacji proponują skojarzenie liter z niemieckimi tytułami, jednak nie wiadomo dlaczego litery A, C i X są nieobecne. W każdym razie, trzeba je znać jeżeli chcemy zostać kolejną Charlotte Dujardin!
Czworobok ujeżdżeniowy - jak sobie z nim poradzić?
Zdawać by się mogło, że podążanie za literami podczas przejazdu ujezdżeniowego jest proste, a dopracowanie szczegółów nie zajmie zbyt wiele czasu. Nic bardziej mylnego!
Okazuje się, że wykonanie danej figury, np. przejście do stępa, zatrzymanie, ustępowanie, zagalopowanie itp. idealnie w punkt jest trudne i wymaga od jeźdźca, a także od konia maksymalnego skupienia i świadomości wykonywanych sygnałów. Warto mieć na uwadze, że koń nie jest w stanie od razu odpowiedzieć na zadany sygnał, ma on określony czas reakcji, dlatego w treningu koni ważna jest nauka odpowiednich i klarownych sygnałów.
Fot. Łukasz Kowalski
Układ czworoboku każdy, nawet początkujący ujeżdżeniowiec, powinien znać na pamięć! Nie każdy jednak jest w stanie znaleźć stajnię, która oferuje swoim klientom ujeżdżalnie czy też hale o zalecanych wymiarach.
Jak zapewnić odpowiednie warunki, by móc ćwiczyć precyzję wykonania przejazdu ujeżdżeniowego?
Przede wszystkim zamontuj litery na czworobok ujeżdżeniowy według schematu na swoim maneżu/placu do jazdy (tutaj znajdziesz litery na czworobok na sprzedaż). Wystarczy, że zamontujesz je na ogrodzeniu czy ścianie hali w widocznym miejscu (zadbaj o odpowiednią wysokość liter, by były one widoczne z grzbietu wierzchowca). Nie musi być on o standardowych wymiarach, jednak jesteś w stanie ćwiczyć podczas treningów precyzję wykonywanych figur, a także odpowiednie prowadzenie konia pomiędzy literami. Warto jest zaopatrzyć ujeżdżalnie w litery, mają one zastosowanie podczas nauki jazdy konnej i pomagają młodym jeźdźcom w prowadzeniu konia.
Dodatkowo w wielu stajniach organizowane są tzw. czworoboki szkoleniowe, podczas których jeździec ma możliwość przećwiczyć dany przejazd ujeżdżeniowy na pełnowymiarowym czworoboku jeszcze przed wyjazdem na zawody, nierzadko też z możliwością poprawy niektórych elementów oraz z komentarzem sędziego. Odpowiednio "przejechany" czworobok to sztuka, dlatego warto wykorzystywać każdą okazję do nauki tego procesu. Wiele osób ceni sonie możliwość treningu bez stresowej atmosfery zawodów. Ponadto wyjazd na czworoboki szkoleniowe to cenne doświadczenie, dlatego jeżeli są one organizowane w Twojej okolicy, to koniecznie skorzystaj z takiej możliwości treningu!
Produkt dodany poprawnie do Twojego koszyka
