Sen to naturalny i kluczowy proces występujący u wielu organizmów, który pełni wiele ważnych funkcji. Jest to stan czynnościowy ośrodkowego układu nerwowego, który cyklicznie się pojawia i zanika według rytmu dobowego. Występuje w nim zniesienie świadomości i bezruch. Sen konia jest niezbędny dla prawidłowej regeneracji i naprawy tkanek mózgu oraz mięśni. W jego trakcie produkują się również hormony, takie jak hormon wzrostu czy melatonina, które mają pozytywny wpływ na stan zdrowia.
Konie śpią w różnych cyklach i stopniach odpoczynku - od drzemki i snu wolnofalowego (SWS) do fazy snu niezsynchronizowanego (REM). Brak prawidłowej higieny snu może prowadzić do szeregu negatywnych konsekwencji zdrowotnych konia. W dzisiejszym wpisie dowiesz się o 5 najciekawszych faktach na temat końskiego snu.
1.Jak śpi koń?
Wyróżnia się cztery etapy odpoczynku u konia: bezczynność, odpoczynek właściwy, drzemki oraz sen właściwy. To jak śpi koń zależy od sytuacji i warunków w których się znajduję. Jedną z opcji, którą możemy najczęściej zaobserwować jest sen na stojąco. Ta pozycja pozwala koniom zachować czujność i jednocześnie odpocząć. Występuje w niej faza snu wolnofalowego SWS (z ang. Slow Wave Sleep), podczas której kończyny konia są zablokowane, oczy półprzymknięte, głowa i uszy lekko opadają, a mięśnie szyi są rozluźnione. Drugim możliwym sposobem spania jest pozycja leżąca, która umożliwia osiągnięcie fazy snu REM i daje odpocząć układowi mięśniowego i kostno-szkieletowemu. Konie zapadają w niej w sen, który zapewnia im odpoczynek właściwy dla regeneracji organizmu.
Kiedy koń śpi na stojąco i dlaczego?
Najczęściej konie śpią na stojąco, gdy nie czują się bezpiecznie lub istnieje potrzeba zachowania czujności. W naturze narażone są na ataki ze strony drapieżników, a pozycja stojąca umożliwia szybką reakcję ucieczki w przypadku niebezpieczeństwa. Spanie w tej pozycji nadaje gotowości do ucieczki i jednocześnie pozwala odpocząć. W przypadku zauważenia zagrożenia czujny i zaalarmowany osobnik poinformuje o tym stado, ma możliwość natychmiastowej ucieczki i ostatecznie zapewni sobie oraz pozostałym koniom bezpieczeństwo.
Powodów dla których konie śpią na stojąco jest wiele. Pierwszy z nich związany jest z ich anatomią i potrzebami organizmu. Ich serce i układ krwionośny są przystosowane do tej pozycji, gdyż ułatwia ona krążenie krwi i jest korzystna dla końskiego organizmu. Dodatkowo konie posiadają specjalny mechanizm układu kostnego. Pozwala on na zablokowanie kończyn, a zwłaszcza tylnych rzepek kolanowych i tym samym umożliwia pozostanie w pozycji stojącej bez wysiłku mięśniowego. Jest to tzw. układ ustaleniowy i dzieli się on na dwa rodzaje:
Układ ustaleniowy kończyny piersiowej - odpowiedzialny jest za utrzymanie stałej pozycji przednich nóg, a ciężar ciała przenoszony jest w stronę głowy konia.
Układ ustaleniowy kończyny miedniczej - odpowiada za usztywnienie kończyn tylnych, jednak posiada mniejszą ilość punktów blokujących nogę podczas snu, co umożliwia przenoszenie ciężaru z jednej nogi na drugą.
Kiedy koń śpi na leżąco i dlaczego?
Konie śpią na leżąco, gdy czują się bezpiecznie i mają odpowiednie do tego warunki. W stadzie istnieje pewien system, według którego tylko część osobników kładzie się do snu, podczas gdy reszta pozostaje w stanie czuwania. Śpiąc na stojąco koń nie jest w stanie osiągnąć fazy REM, gdyż potrzebuje do tego móc całkowicie rozluźnić mięśnie. Pozycja leżąca umożliwia mu największą regenerację organizmu i relaks. Możemy też zaobserwować sytuacje, w których koń kładzie się, aby zażyć kąpieli słonecznych. Należy jednak być zaalarmowanym, gdy koń leży dłużej niż 45 minut. Zbyt długie leżenie może świadczyć o problemach zdrowotnych lub prowadzić do pojawienia się kolki lub późniejszych problemów ze snem.
2.Ile godzin śpi koń?
Długość snu konia zależy od jego wieku, stanu zdrowia i stylu życia. Ogólne zapotrzebowanie na sen u koni wynosi od 5 do 7 godzin snu na dzień i najczęściej przypada on na okres między godziną 20:00 a 5:00 rano. Zdrowe konie potrzebują od 30 minut do 3 godzin snu REM dziennie, a młode konie oraz źrebięta potrzebują go więcej, aby zapewnić sobie odpowiedni rozwój i regenerację. Źrebięta przez pierwsze kila tygodni życia mogą przeznaczać na spanie nawet połowę dnia, a do 3 miesiąca życia nawet 80% tego czasu przypada na sen. Pozwala to im na uzupełnienie zapasów energii i nabranie odpowiedniej ilości siły w okresie najbardziej intensywnego wzrostu. Stare konie śpią częściej i krócej, jednak nie wpływa to na ich ogólny stan zdrowia.
Czas trwania fazy REM
REM (z ang. Rapid Eye Movement) to jedna z faz snu, którą obserwujemy u większości ssaków, w tym u ludzi i koni. W fazie REM, mózg staje się bardziej aktywny, zanika kontrola funkcji mięśni, a oczy zwykle szybko się poruszają. Jest to bardzo ważna faza snu dla prawidłowego rozwoju i utrzymania dobrego zdrowia zwierzęcia. Z tego powodu u źrebiąt obserwuje się częściej występowanie snu REM.
U dorosłych koni faza REM stanowi około 20% czasu całkowitej ilości snu i trwa zwykle od kilku minut do pół godziny. Jej krótki czas trwania wynika z anatomii tych zwierząt. Koń może pozostać w pozycji leżącej jedynie przez maksymalnie 45 minut, ponieważ dochodzi wtedy do ograniczenia dopływu krwi do jego ważnych narządów. Podczas snu REM konie często wykazują oznaki pobudzenia, takie jak ruchy uszami, mruganie powiekami, lub podskakiwanie. Są to zachowania typowe dla tej fazy snu i nie powinny stanowić powodu do niepokoju.
Faza snu REM jest bardzo ważna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu ponieważ wpływa na regenerację i obudowę mózgu, a także zachodzi w niej proces konsolidacji pamięci. Podczas tej fazy snu konie przerabiają wszystkie nowo nabyte informację. Brak możliwości zapadania w sen REM może skutkować problemami z uczeniem się, koncentracją i ogólnym stanem psychicznym.e3
Co jeśli koń mało śpi?
Jeśli konie nie mają zapewnionej wystarczającej ilości czasu na sen, mogą zacząć wykazywać objawy zmęczenia, takie jak ospałość, brak energii i obniżona reakcja na otoczenie. Zdarza się, że zwierzę staje się drażliwe, agresywne i apatyczne. Dodatkowo może dojść do wzrostu podatności na choroby, takie jak infekcje dróg oddechowych i zaburzenia przewodu pokarmowego. Dlatego ważne jest, aby zapewnić koniom możliwość odpowiedniej ilość snu, aby mogły zachować dobre zdrowie i samopoczucie.
Brak odpowiedniej ilości snu może mieć być spowodowany wieloma czynnikami. Najczęstszymi z nich są stres, odizolowanie od stada, brak poczucia bezpieczeństwa, zmiana otoczenia, dolegliwości bólowe lub brak odpowiedniej przestrzeni do spania.
3.Czy koń śpi z otwartymi oczami?
To czy koń śpi z otwartymi czy zamkniętymi oczami zależy od danej formy snu. Gdy konie śpią na stojąco doświadczają fazy SWS, w której oczy są półprzymknięte. Jest to możliwe, dzięki specjalnej tzw. trzeciej powiece, która chroni oczy konia przed uszkodzeniami i je odpowiednio nawilża. Dzięki, temu mogą pozostać w stanie czuwania i szybko zareagować w sytuacji zagrożenia. Podczas snu w pozycji leżącej konie są w stanie przejść do fazy REM. W tym przypadku oczy konia są zamknięte a ciało całkowicie rozluźnione.
4.Czy konie mają sny?
Konie mogą doświadczać tzw. marzeń sennych podczas fazy REM, gdy śpią na leżąco. Przeprowadzone badania na podstawie obserwacji gałek ocznych i aktywności mózgu koni wykazały, że mogą one tworzyć podczas snu pewne wytwory wyobraźni i fantazji oraz odtwarzać wydarzenia, które zdarzyły się w ich życiu.
5.Gdzie śpi koń?
Miejsce w którym koń decyduje się na drzemkę nigdy nie jest przypadkowe. Co ciekawe, badania wykazały, że częściej śpią konie na trzymane na zewnątrz niż konie zamykane w boksach. Miejsce snu lub odpoczynku jest wybierane w sposób strategiczny. Najczęściej jest to otwarta przestrzeń, która umożliwia szybką ucieczkę i zapewnia bardzo dobrą widoczność otoczenia. Poczucie bezpieczeństwa jest więc kluczowy czynnikiem, którym kierują się konie.
Konie jako zwierzęta stadne najlepiej czują się wśród osobników swojego gatunku. Nigdy nie dochodzi do sytuacji, w której wszystkie śpią jednocześnie - zawsze któryś z koni czuwa nad resztą grupy i informuje ją w przypadku wystąpienia zagrożenia. Innym przykładem świadczącym o tym, jak kluczowa dla snu jest opieka innych koni, są źrebięta. Mogą one przesypiać ponad połowę dnia, ponieważ są stale pilnowane przez swoją matkę i resztę stada.
Konie wybierają do spania powierzchnie raczej twardą, pozbawiona wilgoci i błota. Jest to szczególnie widoczne u koni starych, chorych oraz tych, które mają problem z kładzeniem się i wstawaniem. Z tego powodu ważne jest zapewnienie koniom miejsca ze suchą ściółką, a także dobrym nasłonecznieniem i odpowiednią cyrkulacją powietrza.
Podsumowanie
Prawidłowa higiena snu jest bardzo ważna w życiu koni. Podczas snu organizm przechodzi przez różne fazy, takie jak faza REM i NREM. Pełnią one wiele różnych funkcji, takich jak regeneracja i naprawa tkanek, produkcja hormonów, konsolidacja pamięci i wiele innych. Niedobór snu może prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji, dlatego ważne jest, aby konie miały zapewnione prawidłowe warunki do odpoczynku i możliwość przesypiania odpowiedniej ilości godzin.
Prawidłowy sen konia jest bardzo ważny dla jego zdrowia, lecz należy pamiętać również o zapewnieniu mu odpowiedniej diety. Koniecznie odwiedź dział: Pasza i suplementy dla konia.
Aktualności ze sklepu jeździeckiego Equishop:
Produkt dodany poprawnie do Twojego koszyka
