Konie to niezwykłe zwierzęta, które swoim wyjątkowym usposobieniem i majestatycznym wyglądem sprawiają, że każdy chciałby je bliżej poznać. Aktualnie istnieje wiele ośrodków jeździeckich, które umożliwiają nam bezpieczną jazdę konną, czy też naukę opieki nad końmi. Możemy również znaleźć wiele ciekawych książek opisujących funkcjonowanie tych pięknych zwierząt. W niniejszym artykule przedstawimy Wam wszystkie rodzaje chodów konia, ich charakterystykę oraz odpowiemy na najczęściej zadawane pytania.
Chód konia
Z natury konie są zwierzętami stepowymi. Żyją one w stadach, które większość dnia spędzają na przemieszczaniu się po zamieszkiwanych przez nie terenach, w poszukiwaniu pożywienia. Potrafią one spędzić nawet 15 godzin w ciągu doby na poruszaniu się stępem. Z tego powodu ich największą potrzebą jest ruch i dlatego tak ważne jest codzienne padokowanie koni w stajni.
Podczas ruchu serce konia pompuje krew do mięśni i narządów. Poprawia się również ukrwienie kopyt, które pracuje podczas poruszania się a ich puszka kopytowa się otwiera. W naturze konie raczej ograniczają się do poruszania się stępem. Wynika to z tego, że unikają one niepotrzebnej utraty energii, która jest im niezbędna do ciągłego poszukiwania paszy i ucieczki w sytuacji zagrożenia.
Kłus czy galop najczęściej można zaobserwować podczas zabaw konkretnych osobników lub w trakcie ucieczki przed zagrożeniem. Obecnie wiemy, że bieg konia ma wiele form. Niektóre z nich są specjalnie wyuczone przez człowieka, a inne wynikają ze specyficznej anatomii danej rasy. Podstawowe rodzaje chodów konia dzielą się na stęp, kłus, galop i cwał.
Rodzaje chodów konia
Stęp
Stęp to najwolniejszy chód konia, podczas którego stawia on nogi w kolejności prawa tylna, prawa przednia, lewa tylna i lewa przednia. Jest to symetryczny, czterotaktowy chód w którym przynajmniej dwie nogi jednocześnie znajdują się na podłożu. Wyróżniamy pięć rodzajów stępa u koni:
Stęp swobodny - koń prowadzony jest na długiej wodzy, swobodnie może wyciągnąć oraz obniżyć głowę. Jest on stosowany podczas przerw w pracy jako forma rozluźnienia.
Stęp pośredni - jest to dosyć energiczny, regularny i luźny stęp podczas którego ślad tylnych kopyt nachodzi niemalże na ślad kopyt przednich. Jeździec pozostaje na stałym i delikatnym kontakcie na wodzach. Ten rodzaj stępa wcześniej zwany był roboczym.
Stęp wyciągnięty - koń posiada najbardziej wyciągnięty wykrok oraz ślad tylnych kopyt zachodzi przed ślad nóg przednich. Polega on między innymi na przejściu jak największego odcinka trasy bez zwiększania tempa poruszania się.
Stęp zebrany - koń jest zebrany, występuje samoniesienie i utrzymany jest odpowiedni kontakt na wędzidle. Nos konia przekracza w przód linię pionową prostopadłą do ziemi, szyja i plecy lekko są zaokrąglone, a tylne nogi wyraźnie zaangażowane. Tempo jest regularne i energiczne.
Krok hiszpański - podczas tego rodzaju ruchu koń wysoko podnosi nogi. Jest to bardzo wymagający stęp wyuczony, który wiąże się z dużym wysiłkiem fizycznym.
Kłus
Kłus jest chodem dwutaktowym, czyli że dwie nogi po przekątnej dotykają podłoża, podczas gdy u pozostałych następuje faza lotu. Koń odbija się kończynami od ziemi w kolejności prawa tylna lewa przednia lub tylna lewa przednia prawa. Początkujący jeździec może odczuć naukę kłusa jako wyzwanie.
To właśnie w tym chodzie uczymy się między innymi czym jest kłus anglezowany. Podczas niego jeździec podskakuje w sposób kontrolowany w siodle - siada i wstaje co drugi takt wraz z rytmem w którym się koń porusza. Ze względu na sposób jazdy kłusem wyróżniamy dodatkowo kłus ćwiczebny (w dosiadzie) oraz kłus w półsiadzie. Sam kłus dzieli się na:
Kłus roboczy - jest on najbardziej naturalnym dla konia rodzajem kłusa, w którym porusza się on rytmicznie i bez większego wysiłku.
Kłus pośredni - ruch konia jest już nieco szybszy, a jego sylwetka jest bardziej wyciągnięta niż w kłusie roboczym
Kłus wyciągnięty - podczas tego rodzaju kłusa koń powinien mieć jak najbardziej wyciągnięte kończyny.
Kłus zebrany - koń porusza się żwawo i mocno ugina stawy podczas stawiania krótkich, lecz sprężystych kroków.
Zdarza się, że koń może kłusować w sposób nieprawidłowy. Obserwuje się wtedy niepoprawną pracę kończyn przeciwległych, które nie dotykają podłoża równocześnie, a więc słychać cztery uderzenia kopyt zamiast dwóch. Takie zjawisko nazywamy szłapem.
Galop
Jest to chód trzytaktowy i niesymetryczny. Podczas galopu koń stawia nogi w konkretny sposób: najpierw nogę tylną, następnie dwie kończyny po przekątnej i przednią nogę prowadzącą. W ten sposób określamy czy koń galopuje na lewą czy na prawą nogę. Galop powinna prowadzić wewnętrzna para kończyn, czyli nogi konia po wewnętrznej stronie kierunku jazdy na maneżu powinny wysuwać się bardziej do przodu.
Sposób kolejności stawiania nóg prezentuje się następująco: tylna lewa, prawa tylna, lewa przednia i prawa przednia (lub na odwrót), po czym następuje faza lotu, w której tylne oraz przednie nogi znajdują się w powietrzu. Galopować można w półsiadzie lub w pełnym siadzie. Wyróżniamy cztery rodzaje galopu:
Galop roboczy - koń stawia nogi w sposób rytmiczny i równomierny, a tempo jest swobodne i naturalne.
Galop pośredni - koń poruszający się w galopie pośrednim ma lekko pochyloną głowę i szyję. Grzbiet konia wykazuje większe zaangażowanie mięśni, a nogi są bardziej wyciągnięte.
Galop zebrany - jest to bieg spowolniony w którym koń powinien przenieść ciężar na zaangażowany mięśniowo zad. Przód konia powinien być lekko uniesiony, szyja zaokrąglona a nos wychodzić lekko przed pionową linie (prostopadłą do podłoża). Koń w zebranym galopie powinien poruszać się lekko, lecz energicznie i odpowiednio wysoko unosić kończyny.
Galop wyciągnięty - jest to najszybszy typ galopu, podczas którego nogi konia są jak najbardziej wydłużone.
Cwał
Jest to najszybszy bieg spośród końskich chodów. Posiada on cztery takty w trakcie których koń stawia nogi w kolejności: prawa tylna, lewa tylna, prawa przednia i lewa przednia (lub na odwrót). Pojawia się również faza lotu w której wszystkie kończyny zwierzęcia znajdują się w powietrzu. Średnia prędkość cwału wynosi od 50 do 60 km/h, jednakże niektóre konie wyścigowe potrafią osiągnąć szybkość nawet ponad 70 km/h. Podczas cwału należy jechać w półprzysiadzie, aby jak najbardziej odciążyć plecy konia.
Kontrgalop
Jest to odmiana galopu zebranego, w której koń porusza się na "złą nogę", czyli prowadząca jest kończyna zewnętrzna. Jest to element treningu, który wymaga odpowiedniego balansu i równowagi konia. Nogi tylne powinny wchodzić na ślad kopyt przednich, koń powinien być wyprostowany, a jego potylica lekko zwrócona w stronę nogi prowadzącej.
Inochód
Jest to chód symetryczny i dwutaktowy. Podczas poruszania się inochodem koń unosi jednocześnie nogi po tej samej stronie. Przykładowo najpierw podnosi lewą przednią i lewą tylną, a następnie prawą przednią i prawą tylną. Niektóre rasy koni, jak na przykład Paso Fino, mają naturalną umiejętność poruszania się inochodem.
Tolt
Jest to czterotaktowy chód konia w którym zawsze jedna z kończyn dotyka podłoża. Koń porusza się szybko i stawia kończyny w kolejności: prawa przednia, prawa tylna, lewa przednia, lewa tylna. Jest to bardzo wymagający i wyczerpujący bieg konia.
Trawers
Trawers to ćwiczenie zwane również jako "zad do środka". Jest to chód boczny podczas którego koń ma lekko wygiętą sylwetkę w stronę wewnętrznej łydki jeźdźca. Przednie nogi wierzchowca pozostają na ścieżce, a jednocześnie tylne kończyny przesuwają się do środka o około 30 stopni. Tylna noga zewnętrzna jest schowana za przednią wewnętrzną.
To ćwiczenie służy do zwiększenia elastyczności i równowagi konia. Ma ono na celu poprawienie aktywności zadu oraz ćwiczy poprawną reakcje na działanie łydki zewnętrznej jeźdźca. Trawers można wykonywać we stępie, kłusie oraz galopie, zarówno na linii prostej jak i na kole.
Pasaż
Jest to zaawansowany element ujeżdżenia w którym koń podczas kłusa zebranego zawiesza kończyny w trakcie unoszenia. Nogi są unoszone przekątnie, widoczne jest wyraźne zgięcie stawów skokowych i obniżenie zadu. Ruch konia jest płynny, lecz faza zawieszenia jest bardzo dobrze akcentowana.
Do wykonania pasażu niezbędny jest prawidłowy trening konia z wypracowaniem odpowiedniego balansu i reakcji na sygnały jeźdźca. Poprawnie jeżdżony koń z czasem zaczyna lżej się poruszać i bardziej zaznaczać moment zawieszenia. Chód konia staje się lekki i efektowny po uzyskaniu przepuszczalności i samoniesienia.
Piaff
Jest to chód polegający na wysokim unoszeniu przednich kończyn podczas jazdy kłusem zebranym w miejscu. W przeciwieństwie do pozostałych odmian kłusa, w trakcie piafu nie występuje faza zawieszenia. Widoczne jest unoszenie kończyn leżących na przekątnej, podczas gdy pozostałe dwie nogi pozostają na ziemi. Piaff możemy zobaczyć między innymi na wysokich konkursach ujeżdżeniowych Grand Prix.
Najczęściej zadawane pytania
Jak nazywają się chody konia?
W kolejności od najwolniejszego do najszybszego wyróżniamy cztery podstawowe chody konia: stęp, kłus, galop oraz cwał (galop wyciągnięty).
Jak nazywa się najwolniejszy chód konia?
Najwolniejszym chodem konia jest stęp. Z tego powodu naukę jazdy konnej początkujących jeźdźców się zaczyna od tego rodzaju biegu.
Czym się różni cwał od galopu?
Galop to chód trzytaktowy, który jest wolniejszy od cwału. Cwał to odmiana galopu wyciągniętego w którym obserwuje się cztery takty i przekroczenie śladów przednich kopyt przez tylnie.
Co jest szybsze cwał czy galop?
Cwał to najszybszy bieg konia.
Z jaką prędkością cwałuje koń?
Koń podczas cwału może osiągnąć prędkość nawet ponad 70 km/h.
Jak długo koń może cwałować?
Możliwy czas trwania cwałowania konia jest kwestią bardzo indywidualną. Wszystko zależy od możliwości konia, jego kondycji, wytrenowania, a także od stanu fizycznego i psychicznego. Wraz z odpowiednim treningiem zwiększają się możliwości konia.
Jaką prędkość ma koń w galopie?
Średnia prędkość galopującego konia wynosi około 30 km/h.
Twoje bezpieczeństwo podczas jazdy konnej zawsze powinno być priorytetem. Koniecznie zadbaj o niezbędną ochronę głowy i odwiedź nasz dział: Kask jeździecki
Produkt dodany poprawnie do Twojego koszyka
