Skoki przez przeszkody to dyscyplina składająca się z różnego rodzaju konkursów, podczas których zawodnicy kolejno rozpoczynają przejazdy według określonej kolejności zawartej na liście startowej. Pierwsze oficjalne zawody skokowe zorganizowano w 1864 roku w Dublinie. O atrakcyjności zawodów świadczył fakt, że trybuny zapełniano po brzegi, dzięki czemu już w 1900 roku dyscyplina została ujęta jako oficjalna konkurencja Igrzysk Olimpijskich.
Rodzaje konkursów skokowych i zasady ich rozgrywania
Konkursy skokowe rozgrywane są w różnych klasach i w zależności od rodzaju konkursu, obowiązują inne zasady punktacji oraz klasyfikacji. Najczęściej spotykanymi konkursami są te, w których strącenie przeszkody karane jest punktami karnymi. Mistrzostwa, zawody towarzyskie, regionalnie czy inne zwody mogą być organizowane na różnych wysokościach i na zasadach różnych konkursów - przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu.
Klasy zawodów skokowych w Polsce:
LL - konkurs rozgrywany na wysokości do 90 cm
L/L1 - konkurs rozgrywany na wysokości 100 cm/105 cm
P/P1 - konkurs rozgrywany na wysokości 110 cm/115 cm
N/N1 - konkurs rozgrywany na wysokości 120 cm/125 cm
C/C1 - konkurs rozgrywany na wysokości 130 cm/135 cm
CC/CC1 - konkurs rozgrywany na wysokości 140 cm/145 cm
CS/CS1 - konkurs rozgrywany na wysokości 150 cm/155 cm
Rodzaje konkursów skokowych:
Konkurs zwykły - jest to najprostszy konkurs spośród wszystkich rodzajów konkursów. Podczas gdy w trakcie jednego dnia zawodów rozgrywane jest kilkanaście konkursów, to konkursy zwykłe są tymi najczęściej rozgrywanymi. Konkurs zwykły ma bardzo proste zasady, które zrozumie nawet laik. Para (koń i jeździec), która pokona ustawiony parkour z najmniejszą liczbą punktów karnych i w najlepszym czasie wygrywa. Każde strącenie przeszkody karane jest 4 punktami karnymi, tak samo jak wyłamanie (odmowa skoku, nieposłuszeństwo konia), dodatkowa wolta lub przekroczenie normy czasu (1 punkt za każe rozpoczęte 4 sekundy przekraczające normę czasu).
Konkurs dokładności - konkurs często jest spotykany podczas zawodów dla amatorów. Polega on na bezbłędnym przejechaniu parkouru mieszcząc się w wyznaczonej normie czasu. O miejscu na podium i w klasyfikacji końcowej decyduje liczba punktów karnych, a jeźdźcy, którzy uzyskali taką samą liczbę punktów karnych zajmują miejsce ex aequo. Jeżeli konkurs wymaga wyłonienia jednego zwycięzcy, to wyłania się ich za pomocą rozgrywki, którą przeprowadza się na zasadach konkursu zwykłego.
Konkurs potęgi skoków - konkurs ten jest bardzo widowiskowy, polega na bezbłędnemu przeskoczeniu muru, który z każdym najazdem rośnie. Początkowy mur ma wysokość 140 cm, a może wzrosnąć nawet na ponad dwa metry!
Konkurs dwufazowy - konkurs polega na przejechaniu dwóch faz konkursu, które następują kolejno jedna po drugiej, jednak do drugiej fazy przechodzą jedynie zawodnicy, którzy pokonali pierwszą bezbłędnie (po zakończeniu pierwszej fazy przejazd kontynuują jedynie zawodnicy bez punktów karnych). Tory przeszkód w pierwszej fazie mają zazwyczaj 7 do 9 przeszkód, a w fazie drugiej od 4 do 6. Linia mety fazy pierwszej jest jednocześnie linią startu fazy drugiej. Poszczególne fazy mogą być rozgrywane na różnych zasadach konkursów, faza pierwsza jest zazwyczaj rozgrywana na zasadzie konkursu zwykłego, a druga jako konkurs szybkości.
Konkurs sześciu barier - konkurs nazywany jest również konkursem sześciu skoków, polega na ułożeniu sześciu przeszkód, jedna po drugiej w odstępie co dwie foule (około 11 metrów). Zasady rozgrywania są takie same jak w przypadku konkursu potęgi skoków.
Konkurs o wzrastającym stopniu trudności z jockerem - na parkurze ustawia się zazwyczaj od 8 do 10 przeszkód, za których skoczenie przyznaje się punkty (1 punkt za przeszkodę nr 1, 2 punkty za przeszkodę nr 2 itd.). Narastająca trudność przeszkód z każdym kolejnym skokiem uprawnia do zebrania coraz większej liczby punktów. Ostatnią przeszkodę jeździec może wybrać, do wyboru ma standardową przeszkodę (jest to typowo punktowana przeszkoda według kolejności skoków) lub podwójnie punktowanego jockera. W konkursie nie ma punktów karnych, strącenie danej przeszkody odejmuje od wyniku przyznaną przeszkodzie liczbę punktów. Strącenie jockera skutkuje skasowaniem wszystkich punktów. Jeżeli zawodnicy mają taki sam wynik końcowy, to o zwycięstwie decyduje czas przejazdu.
Konkurs szybkości - jeździec pokonuje przeszkody w ustalonej kolejności w jak najkrótszym czasie, a zrzucenie przeszkody nie jest karane punktami karnymi, a zrzutki są przeliczane na dodatkowe sekundy. Wyłamanie nie jest karane (ponowne najechanie na przeszkodę jest kosztowne w czasie), jednak upadek powoduje zakończenie przebiegu.
Konkurs z wyborem przeszkód - przeszkody umieszczone są w taki sposób, który umożliwia przeskoczenie ich z dwóch stron. Każda z nich oznaczona jest tabliczką informującą o liczbie punktów, które przyznawane są za bezbłędny skok (jest możliwe zdobycie punktów jedynie za oddany skok bez zrzutki), a jeździec może pokonać parkour w dowolnej kolejności. Strącona przeszkoda nie jest w trakcie przejazdu odbudowywana i nie można jej ponownie pokonać. W przypadku strącenia jokera od wyniku końcowego odejmuje się 200 punktów.
Konkurs dwunawrotowy/konkurs z rozgrywką - konkurs składa się z dwóch części, jednak nie są one pokonywane jedna po drugiej, tak jak w przypadku konkursu dwufazowego. Do drugiego nawrotu przechodzi zazwyczaj 25% jeźdźców z najlepszymi wynikami z parkuru podstawowego, nie zawsze są to zawodnicy, którzy ukończyli pierwszy nawrót bezbłędnie. Dopiero drugi nawrót wyłania zwycięzcę, a w klasyfikacji końcowej liczą się punkty z obu przejazdów. Ze względu na dość trudną formę i wymagającą od jeźdźca i konia dużo skupienia i jak najlepszego przygotowania, to jest to konkurs najczęściej spotykany podczas największych imprez jeździeckich.
Konkurs z oceną stylu jeźdźca/konia - konkurs stylowy (z oceną stylu jeźdźca) najczęściej spotykany jest w zawodach dzieci oraz amatorów, ze względu na to, że wymaga ona od jeźdźców precyzyjnej jazdy. Konkurs z oceną stylu jeźdźca to też obowiązkowy konkurs na poziomie klasy L, który pokonany z wynikiem pozytywnym uprawnia w startach w wyższych klasach, jest to tzw. przejazd licencyjny. Za każdy błąd podczas parkuru (np. zachwianie równowagi, zła noga w zakręcie) sędzia stylu przyznaje punkty karne. Konkurs z oceną stylu konia obowiązuje w konkursach młodych koni, np. w eliminacjach i finałach Mistrzostw Polski Młodych Koni (MPMK). Każdy błąd na przeszkodzie wart jest 0,5 punktu, a specjalna komisja przyznaje punkty za wrażenie ogólne konia i jego predyspozycje do sportu.
Konkurs z trafieniem w normę czasu - konkurs polega na bezbłędnym pokonaniu parkuru w czasie jak najbliższym do tego określonego przez gospodarza toru. Konkurs sprzyja spokojnej i płynnej jeździe, a zwycięża jeździec, którego czas przejazdu będzie najbliższy normie czasu.
Rodzaje przeszkód
Cavaletti
Krzyżak
Stacjonata
Okser
Bramka
Double Barre
Triple Barre
Mur
Rów z wodą
Problemy z koniem na parkourze
Skoki przez przeszkody wymagają od konia oraz od jeźdźca pełnego skupienia i nienagannej formy, a wyjazd na zawody jest świetnym sposobem na sprawdzenie swoich umiejętności. Różnorodność torów przeszkód skutkuje tym, że nie wszystkie kombinacje jesteśmy w stanie przećwiczyć w domu ani pojechać ich "na pamięć", tak jak w przypadku np. zawodów ujeżdżeniowych, na których pokonujemy konkretny program. Podczas jednych zawodów organizuje się różnego rodzaju konkursy, dzięki czemu każdy ma możliwość wzięcia udziału w konkurencji odpowiadającej jego umiejętnościom i przygotowaniu.
Narastająca trudność przeszkód wynika z przygotowania jeźdźca i konia do danej konkurencji, przez co rundy amatorów są prostsze do pokonania, niż te na wysokim poziomie. Problemy spotykane na parkurze zależą od wysokości i trudności przeszkody, a także od skomplikowania najazdu i liczby przeszkód do pokonania.
Niedoświadczeni jeźdźcy i "gorące konie"
Na zawodach możemy napotkać problemy, które należy potem przepracować na treningach, by nie napiętrzały się w przyszłości. Bardzo często, szczególnie wśród niedoświadczonych jeźdźców, spotykany jest problem, że koń zbyt mocno ciągnie na przeszkodę, a z każdą kolejną rozpędza się coraz mocniej. Utrata kontroli nad koniem jest niebezpieczna, a zbyt szybkie tempo jest niepożądane na parkurze. Wymaga to od jeźdźca i trenera spokojnego przepracowania problemu, by nie potęgował on w przyszłości. Bardzo istotnym problemem, koniecznym do przepracowania w domu jest moment, w którym koń boi się nowych przeszkód. Ze względu na to, że zwycięzców wyłania bezbłędny przejazd, to przeszkody pełne są różnych niespodzianek i "straszaków". W takim przypadku konieczne jest praca nad zaufaniem oraz kontrolą nad koniem.
Jeżeli potrzebujesz pomocy z gorącym koniem lub szukasz inspiracji do ćwiczeń poprawiających kontrolę nad zwierzęciem, to zajrzyj do serii naszych artykułów, w których omawiamy te problemy:
Skoki przez przeszkody cz. 1
Skoki przez przeszkody cz. 2
Skoki przez przeszkody cz. 3
Konie młode
Zdarza się, że pewne problemy zacierają się wraz z treningiem konia, szczególnie konie młode mają tendencje do zbyt dużego zapasu nad przeszkodą, co jest "nieekonomiczne" i niewygodne dla jeźdźca. Młode konie mają też problemy ze zmienianiem nogi w galopie lub nie ustawiają się one prawidłowo do lądowania. Trzeba mieć na uwadze, że "młodziaki" potrzebują czasu na nabranie płynności, równowagi i pewności siebie na parkurze.
Miej na uwadze fakt, że konie młode powinniśmy prowadzić pomiędzy przeszkodami bardzo spokojnym tempem, unikając tzw. atakowania przeszkód, urywania fouli przed skokiem czy agresywnej jazdy. Konie młode wszystkie nowe umiejętności i wiadomości chłoną jak gąbki, dlatego musimy się mocno postarać, by trening przebiegał spokojnie, a jeździec dawał koniowi jasne i klarowne sygnały.
Praca z młodym koniem nie jest prosta, a zajmować się nią powinni się jedynie profesjonaliści. Jeżeli jednak potrzebujesz pomocy z młodym koniem, a wymienione wyżej problemy nie są Ci obce, to przykłady rozwiązania omawiamy w naszym artykule:
Skoki przez przeszkody cz. 4
Konie trudne w prowadzeniu
Aby wygimnastykować konia, przyspieszyć jego akcję nóg czy zapobiec usztywnieniu i skręcaniu tuż po przeszkodzie poleca się regularne wplatanie w trening szeregów gimnastycznych.
Sztywny koń jest bardzo trudny w prowadzeniu, jeżeli dochodzi do tego problem utraty kontroli i niemożności doprowadzenia konia w optymalnym tempie do przeszkody to mamy przepis na porażkę i niepowodzenie. Konie, które znają utarte schematy, np. z przeszłości pod mniej doświadczonym jeźdźcem, nie czekają na decyzję jeźdźca przed lub po przeszkodzie. Mimo, że trafi nam się koń skoczny z dużymi predyspozycjami na wysokie konkursy, to bez przepracowania podstaw nie zdobędziemy podium.
Propozycję szeregów gimnastycznych i rozwiązania na wyżej wspomniane problemy znajdziesz w naszych artykułach:
Skoki przez przeszkody cz.1
Skoki przez przeszkody cz. 3
Skoki przez przeszkody to dyscyplina, w której ubiór zarówno konia, jak i jeźdźca jest regulowany specjalnymi przepisami. Przepisy dotyczące konia regulują użycie ochraniaczy, ogłowia czy dopuszczonego do użycia wypięcia. Dodatkowo, podczas startów w zawodach wymagany jest numerek startowy, który służy identyfikacji konia podczas imprezy. Użycie pewnych wędzideł, wypięć czy nachrapników jest zakazane w przepisach, dlatego przed wyjazdem na zawody zapoznać się z nimi, by osoby obsługujące zawody mogły dopuścić nas do startu.
Jeździec musi być ubrany w strój konkursowy, tj. białe lub beżowe bryczesy, frak konkursowy, koszulę ze stójką (kobiety) lub z krawatem (mężczyźni), kask jeździecki i buty do jazdy konnej, czyli oficerki lub sztyblety ze sztylpami. Wymagane elementy są regulowane w przepisach, np. koszulka startowa powinna zakrywać ramiona jeźdźca. Frak konkursowy wymagany jest zawsze, jednak sędzia główny zawodów może udzielić pozwolenia na start bez marynarki. Są to zazwyczaj sytuacje, gdy na dworze panuje bardzo wysoka temperatura, jednak okrycie należy mieć ze sobą, ponieważ wymagane jest one na dekoracji.
Co muszę wiedzieć przed pierwszymi zawodami skokowymi?
Dzięki ogromnemu zainteresowaniu zawodników skoki przez przeszkody są bardzo popularną dyscypliną jeździecką w Polsce. Musisz wiedzieć, że w zawodach obowiązuje limit startów, który wynosi dwa starty na dzień, a w zawodach trwających trzy dni lub dłużej limit ten jest ograniczony do jednego startu dziennie (od 3 dnia wzwyż).
Jadąc na swoje pierwsze w życiu zawody nie skupiaj się na samym wyniku punktowym - zaczynając swoją przygodę z tą dyscypliną najważniejsze na początku jest, by przejazdy były spokojne i przemyślane, bez zbędnej szarpaniny i ścigania. Wysokość stopnia trudności stanowią nie tylko przeszkody, ale też skomplikowane zakręty i kombinacje. Jeżeli nie czujesz się gotowy na udział w zawodach, to przepracuj rzeczy, które sprawiają Ci trudność na treningach, by wyjazd na zawody był przyjemnością, a nie zbędnym stresem dla Ciebie i konia.
By nie stresować się wysokością przeszkód, Twój pierwszy konkurs skokowy powinien być na nieco niższym poziomie niż ten, który opanowałeś na treningach. Skoki przez przeszkody na zawodach są o wiele bardziej skomplikowane, niż mogłoby Ci się wydawać. Dla komfortu psychicznego nie szalej z wysokościami na pierwszych zawodach, a zdecyduj się na niższy konkurs, by ukończyć go w spokojnym tempie i pod kontrolą.
Życzymy powodzenia na parkurach!
Szukasz wyposażenia dla siebie lub swojego konia na zawody?
Sprawdź ofertę sklepu z wyposażeniem dla konia oraz dla jeźdźca.
Aktualności ze sklepu jeździeckiego Equishop:
Produkt dodany poprawnie do Twojego koszyka
